Emergo werkt samen met TNO en AkzoNobel aan bouwinnovaties op het gebied van zonnetechnologie. Het effectief benutten van zonnewarmte via daken en gevels biedt een enorme potentie voor het verduurzamen van en transformeren naar energiepositieve gebouwen.
Met een vernieuwend gevelsysteem zijn TNO, AkzoNobel en Emergo erin geslaagd om een thermische zonnecollector te ontwerpen die er ook nog eens mooi uit ziet. In de loop van 2018 wordt deze nieuwe technologie in de praktijk getest op demo-locaties in Almere en Eindhoven.
Topsector Energie honoreerde in 2017 diverse omvangrijke innovatieprojecten rond zonne-energie. FITS4E is één van die projecten, als vervolg op een eerste succesvol project (FITS 2014 – 2016). Inmiddels hebben de ontwikkelingen in deze projecten ook in Europa de aandacht getrokken. En komt er een aanpalend project ENVISION in Europees verband. Het doel: energiepositieve gebouwen ontwikkelen. Niet zo vreemd, volgens Hendrik-Jan Weggeman, directeur van Emergo: “De gebouwde omgeving in de EU omvat in totaal zestig miljard m2 geveloppervlak en nog eens zo’n zestig miljard m2 aan dakoppervlak. Als je deze meters gaat gebruiken om zonlicht om te zetten in energie, dan wordt Europa met forse stappen duurzamer.”
FITS, Een zonthermisch gevelsysteem
Een donker oppervlak neemt beter warmte op dan één met een lichte kleur. Maar wie wil wonen in een huis met donkere gevels en op het dak ook nog eens zwarte zonnepanelen? Duurzaamheid en energiewinning is belangrijk, maar mensen willen ook een aangename woonomgeving. Daarom zochten de drie innovatiepartners naar manieren om de energiedoelen te behalen en de gevels van huizen tegelijkertijd een mooi uiterlijk te geven.
“Met ons project FITS en FITS4E (Façade panel with Invisible Thermal Solar collector) richten wij ons op de gevel”, vertelt Bart Erich van TNO. “De zon geeft meer licht dan wij kunnen zien met onze ogen. In dat licht zit energie. Door enkel het zichtbare te weerkaatsen en het onzichtbare licht te vangen, optimaliseren we de energieabsorptie. Dit onzichtbare deel van de zonnestraling, nabij infrarood, is 50% van de totale zonne-energie.” Om dit te kunnen vangen, ontwikkelde AkzoNobel een nieuw soort verf, Emergo een prototype gevelpaneel en voerde TNO laboratoriumtests uit en rekende het de energiemodellen door. Hiermee bevestigden de drie partners dat het mogelijk is om een energie-collecterend paneel te ontwikkelen dat bovendien op fraaie wijze is te integreren in de gevel. Daarbij kan dankzij de vernieuwende coating het oppervlak in de toekomst een kleur naar keuze krijgen, terwijl de warmte optimaal en onzichtbaar wordt geabsorbeerd.
Energiepositieve woningen
Sanne van Leeuwen van TNO: “Nu de laboratoriumtests zijn geslaagd, zetten we de stap naar de praktijk met FITS4E. In samenwerking met SEAC, een onderzoekscentrum gericht op zonne-energie, starten we in de tweede helft van 2017 met real-life tests op de SolarBEAT, een onderzoeksfaciliteit van TNO/ECN op het dak van de faculteit Bouwkunde van de TU Eindhoven. Ook gaan we in de loop van 2018 demonstratieprojecten doen op locaties in Eindhoven en Almere.” Op deze twee locaties worden gebouwen helemaal aangepast om de nieuwe technologie te testen en te demonstreren: een eengezinswoning in Eindhoven en een vrijstaand pand in Almere.
Erich ziet de toekomst van deze nieuwe ontwikkelde technologie zonnig in: “Het is cruciaal om de energie-efficiëntie van woningen te verbeteren, gezien de schaarse fossiele energiebronnen en de impact van energieverbruik op ons klimaat. Ik voorzie dat onze innovaties over een jaar of twintig grootschalig worden toegepast. Tegen die tijd is het volkomen normaal dat nieuwbouwwoningen energie-positief zijn: meer energie opwekken dan dat ze opslurpen. En wanneer je het volledige oppervlak van gevel en dak gebruikt, is dat ook haalbaar.”
Samenwerken en innoveren met plezier
Emergo, TNO en AkzoNobel zien de interesse in hun project snel toenemen nu ze positieve resultaten kunnen presenteren. Weggeman: “Al die reacties zijn mooi, maar wij richten ons nu eerst op de proeflocaties in Almere en Eindhoven. Als we de testresultaten kunnen omzetten naar bewezen succes in de praktijk dan gaan we pas denken aan uitbreiding en schaalvergroting. Het is nog een hele uitdaging en daarom vinden we het ook zo’n gaaf project. Alles zit erin: van nanotechnologie tot macro-economische vraagstukken en van schaalbaarheid tot gebruiksvriendelijkheid voor consumenten. Dit draagt niet alleen bij aan plezierig wonen voor iedereen, het is een groot plezier om met inspirerende partners als TNO en AkzoNobel te mogen werken aan innovaties met impact.”
FITS4E is een project dat de stap naar de praktijk zet. Het is een samenwerking van TNO, Emergo, AkzoNobel, Gemeente Almere, Woonbedrijf Eindhoven, Janssen de Jong en Pilkington.
